သင့္အိပ္မက္က ေျပာေသာ သင့္က်န္းမာေရး

By Good Health

အိပ္မက္ေတြက ဘာအဓိပၸာယ္မွ မရွိဘူးလို႔ တခ်ဳိ႕လူေတြက ထင္ၾကေပမယ့္ သိပၸံပညာရွင္ေတြကေတာ့ အိပ္မက္ေတြက ကၽြန္မတို႔ေတြရဲ႕ က်န္းမာေရး အေျခအေနကို သဲလြန္စ ေပးႏိုင္တယ္လို႔ ထင္ျမင္ထားၾကပါတယ္။ လူအမ်ားစုဟာ တစ္ညမွာ အမ်ားဆံုး အိပ္မက္ေလးခုကေန ေျခာက္ခုအထိ ျမင္မက္ႏိုင္တယ္၊ ဒါေပမဲ့ တစ္ပတ္မွာ အိပ္မက္ ႏွစ္ခု၊ သံုးခုေလာက္ကိုပဲ ေကာင္းေကာင္း မွတ္မိၾကပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ အိပ္မက္မက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ႏိုးမလာဘဲ ျပန္လည္ အိပ္ေပ်ာ္သြားတာေၾကာင့္ ေမ့သြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြက အအိပ္ဆတ္တဲ့အတြက္ အမ်ဳိးသားေတြနဲ႔စာရင္ အိပ္မက္ေတြကို ပိုမွတ္မိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ လူအမ်ားစု မက္ေလ့မက္ထရွိတဲ့ အိပ္မက္ေတြရဲ႕ အဓိပၸာယ္က က်န္းမာေရး အေျခအေနအေပၚ ဘယ္လို သက္ေရာက္မႈ ရွိသလဲဆိုတဲ့ သိပၸံပညာရွင္ေတြရဲ႕ ယူဆခ်က္ေတြကို ေရးသားလိုက္ရပါတယ္။

အိပ္မက္ဆိုးမက္ျခင္း

ျဖစ္ႏိုင္ေသာ အေၾကာင္းမ်ား- ဘီတာဘေလာ့ကာေဆး၊ ႏွလံုးက်န္းမာေရး အေျခအေန၊ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါ သို႔မဟုတ္ အိပ္ေရးပ်က္ျခင္း။

ေသြးတိုးက်ေဆး ဘီတာဘေလာ့ကာဟာ အိပ္မက္ဆိုး မက္တယ္လို႔ နာမည္ႀကီးေၾကာင္း ေလာင္းဘိုးရပ္ တကၠသိုလ္မွ အိပ္စက္မႈဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူ ပါေမာကၡဂ်င္မ္က ဆိုပါတယ္။ ဒီေဆးက ေသြးေၾကာ က်ယ္ေစေပမယ့္ ဦးေႏွာက္ထဲက ဓာတ္တခ်ဳိ႕ ဟန္ခ်က္ညီမွ်မႈကို ေျပာင္းလဲေစတာေၾကာင့္ အိပ္မက္ဆိုး မက္ေစတာ ျဖစ္ပါတယ္။ နယ္သာလန္ ေဆးဂ်ာနယ္ရဲ႕ လူေျခာက္ေထာင္ေက်ာ္ကို ေလ့လာမႈအရ အိပ္မက္ဆိုးေတြက ႏွလံုးမေကာင္းတာနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းေၾကာင့္ အိပ္မက္ဆိုး မက္ႏိုင္ေျခကို သံုးဆတိုးေစၿပီး ရင္ဘတ္နာက်င္မႈကို ခုႏွစ္ဆ တိုးေစတယ္ဆိုတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏွလံုးေရာဂါ ရွိသူေတြက အသက္႐ွဴျပႆနာကို ပိုမိုခံစားရႏိုင္ေျခရွိၿပီး ဦးေႏွာက္ထဲမွာ ေအာက္ဆီဂ်င္ အဆင့္ကို ေလ်ာ့က်ေစပါတယ္။ အိပ္မက္ဆိုးမက္တာက ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါရဲ႕ သတိေပးလကၡဏာ တစ္ရပ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ လူနာ ၃၇ ဦးကို ေလ့လာမႈ တစ္ရပ္အရ ညဘက္မွာ ဆိုးဆိုးရြားရြား ေခါင္းကိုက္တာေၾကာင့္ အိပ္မက္ဆိုး မက္တတ္ၿပီး အိပ္မက္ထဲမွာ ေဒါသထြက္တာနဲ႔ ရန္လိုတာ စတဲ့ အျပဳအမူေတြ ပါဝင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရပါတယ္။ သီအိုရီတစ္ခုအရ ေခါင္းကိုက္တာေၾကာင့္လည္း ဦးေႏွာက္ထဲမွာ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြ ေျပာေလ့ရွိတဲ့ အိပ္ရင္း ဘီလူးစီးတာဆိုတဲ့ လႈပ္လို႔မရတဲ့ အေျခအေန (Sleep Paralysis) ေၾကာင့္လည္း အိပ္မက္ဆိုး မက္တတ္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနမွာ ခဏတာ လႈပ္ရွားလို႔မရေတာ့ဘဲ ႂကြက္သားေတြ ခဏဆိုင္းသြားတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးပါ။ ကံေကာင္းတာက တစ္မိနစ္၊ ႏွစ္မိနစ္ပဲ ၾကာတတ္ပါတယ္။

ပံုမွန္ထက္ အိပ္မက္ ပိုမက္ျခင္း

ျဖစ္ႏိုင္ေသာ အေၾကာင္းမ်ား- ညဘက္မွာ ပူလြန္း၊ ေအးလြန္းျခင္း၊ ေဟာ္မုန္း အတက္အက်ျဖစ္ျခင္း၊ နာတာရွည္ နာက်င္ျခင္း သို႔မဟုတ္ စိတ္က်ကုေဆးဝါး ျဖတ္လိုက္ျခင္း။

ညဘက္မွာ အလြန္အမင္းပူတာ ဒါမွမဟုတ္ ခိုက္ခိုက္တုန္ေအာင္ ခ်မ္းတာ စတဲ့ အေျခအေနေၾကာင့္ အိပ္မက္ေတြ ပိုမက္ႏိုင္ပါတယ္။ “ပူလြန္း၊ ေအးလြန္းတာေၾကာင့္ အိပ္ေရး ပိုပ်က္တတ္ၿပီး အိပ္မက္မက္ရင္း အိပ္ေနခ်ိန္မွာလည္း လန္႔ႏိုးႏိုင္ေျခ မ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အိပ္မက္ေတြကို ပိုမွတ္မိတတ္ပါတယ္” လို႔ ပါေမာကၡဟြန္းက ရွင္းျပပါတယ္။ အိပ္ခန္းအပူခ်ိန္ကို ၁၈ ဒီဂရီ C ထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြက ရာသီလာခ်ိန္ အေတာအတြင္း ေဟာ္မုန္း အတက္အက် ျဖစ္တာေၾကာင့္ အိပ္မက္ ပိုမက္ေလ့ ရွိပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေလပြတာ၊ ဗိုက္ေအာင့္တာ စတဲ့ မသက္မသာ ေဝဒနာေတြ ခံစားရၿပီး အိပ္ရင္း လန္႔ႏိုးတတ္ပါတယ္။ အိပ္မေပ်ာ္တာနဲ႔ နာက်င္တာေၾကာင့္ ညဘက္မွာ မၾကာခဏ လန္႔ႏိုးတတ္ၿပီး အိပ္မက္ေတြကို ပိုမွတ္မိတတ္ပါတယ္။ အိပ္ခ်ိန္နည္းလြန္းတဲ့အခါ အိပ္မက္မက္တဲ့ အိပ္စက္မႈ ထိခိုက္ၿပီး အိပ္ေႂကြး တင္တတ္ပါတယ္။ အၾကာႀကီး ျပန္အိပ္တဲ့ ညေတြမွာ အိပ္မက္မက္တဲ့ အိပ္စက္မႈ (REM) အဆင့္ ျပန္ရၿပီး အိပ္မက္ၾကာၾကာ မက္တတ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ စိတ္က်ကုသေဆး ျဖတ္လိုက္တဲ့သူေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတတ္ပါတယ္။

တိုက္ခိုက္ခံရေသာ အိပ္မက္မ်ားမက္ျခင္း

ျဖစ္ႏိုင္ေသာ အေၾကာင္းမ်ား- အယ္လ္ဇိုင္းမားေရာဂါ၊ ပါကင္ဆန္ေရာဂါ။

ေနာက္က တစ္ေယာက္ေယာက္ လိုက္တာ၊ အတိုက္ခိုက္ခံရတာ စတဲ့ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားေစတဲ့ အိပ္မက္ေတြ မက္တာဟာ အယ္လ္ဇိုင္းမား၊ ပါကင္ဆန္ စတဲ့ ဦးေႏွာက္နဲ႔ နာ့ဗ္ေရာဂါ တစ္ခုခုရဲ႕ အေစာပိုင္း လကၡဏာတစ္ရပ္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အိပ္မက္မက္စဥ္ အေတာအတြင္း ပံုမွန္ အတိုက္ခိုက္ခံရတဲ့ အိပ္မက္မက္သူေတြဟာ REM အဆင့္ အိပ္စက္မႈ ပံုမမွန္ေဝဒနာကို ခံစားေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အိပ္မက္မက္တဲ့ ဦးေႏွာက္ အစိတ္အပိုင္း ထိခိုက္မႈေၾကာင့္ အလြန္ၾကမ္းတမ္းၿပီး ေႏွာင့္ယွက္ခံရတဲ့ အိပ္မက္ေတြကို မက္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ ဒီလို အိပ္မက္မက္ရင္း သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ဒါမွမဟုတ္ အိမ္ေထာင္ဖက္ကို ကန္တာ၊ နာက်င္ေအာင္ လုပ္တာတို႔ကို ျပဳမူမိတတ္ ၾကပါေသးတယ္။ ဒါက အယ္လ္ဇိုင္းမားေရာဂါ အႀကိဳခန္႔မွန္းခ်က္ တစ္ခုျဖစ္ၿပီး ဒီလိုျဖစ္ၿပီး ေနာက္ထပ္ ၁၀ ႏွစ္ၾကာမွ မွတ္ဉာဏ္ဆံုး႐ႈံးတာလိုမ်ဳိး တျခားလကၡဏာေတြ ေပၚလာတတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ဦးေႏွာက္နဲ႔ နာ့ဗ္ေၾကာဆိုင္ရာ ေရာဂါေတြ ရွိ၊ မရွိ ေရာဂါရွာေဖြၿပီး ေစာေစာစီးစီး ကုသမႈ ခံယူသင့္ပါတယ္။

ေစာေစာ ႏိုးထလာေစသည့္ အိပ္မက္မ်ား မက္ျခင္း

ျဖစ္ႏိုင္ေသာ အေၾကာင္းမ်ား- အဆီမ်ားေသာ အစာစားျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္မ်ားျခင္း၊ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း သို႔မဟုတ္ စိတ္ဓာတ္က်ျခင္း။

အဆီမ်ားတဲ့ အစာကို မ်ားမ်ား စားတာေၾကာင့္ အစာအိမ္ထဲမွာ အစာေတြ ခပ္ၾကာၾကာ ျပည့္ေနၿပီး အစာအိမ္နဲ႔ အစာႁပြန္အၾကား အဆုိ႔ရွင္အေပၚ ဖိအား သက္ေရာက္ေစကာ အစာနဲ႔ အစာအိမ္ အက္စစ္ေတြ အထက္ကို ျပန္ဆန္တတ္ၿပီး ရင္ပူေဝဒနာကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ အိပ္ေမာက်ၿပီး အေစာပိုင္း နာရီအတြင္း ျဖစ္တတ္ၿပီး ညဘက္ အေစာႀကီး လန႔္ႏိုးတတ္ပါတယ္။ အက္စစ္အထက္ကို ဆန္တတ္တဲ့ ေဝဒနာက ပံုမွန္ထက္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ မ်ားသူေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ အဆို႔ရွင္ေပၚ အဆီပိုေတြဖိၿပီး အားနည္းေစတဲ့အတြက္ မၾကာခဏ လန္႔ႏိုးရတာပါ။ စိတ္ဓာတ္က်တဲ့သူေတြ ဒါမွမဟုတ္ စိတ္ဖိစီးမႈ မ်ားေနတဲ့သူေတြက ညဘက္မွာ အိပ္မက္မက္တဲ့ အိပ္စက္မႈအဆင့္ကို ျမန္ျမန္ ေရာက္ရွိတတ္ပါတယ္။

မွတ္မိေသာ အိပ္မက္မ်ား မက္ျခင္း

ျဖစ္ႏိုင္ေသာ အေၾကာင္းမ်ား- အရက္ေသာက္ျခင္း၊ ကူးစက္ပိုးဝင္ျခင္း၊ ငွက္ဖ်ားကုသေဆး မွီဝဲျခင္း သို႔မဟုတ္ ေသြးဆံုးျခင္း။

ညဥ့္နက္မွ အိပ္စက္တာေၾကာင့္ အိပ္ရာမႏိုးခင္ မွတ္မိလြယ္တဲ့ အိပ္မက္ေတြ မက္တတ္ပါတယ္။ “အရက္မူးေအာင္ ေသာက္ထားရင္ ကုိယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အစြမ္းအစ ရွိတယ္ထင္ၿပီး အိပ္ရာႏိုးခါနီးမွာ သိသာထင္ရွားတဲ့ အိပ္မက္မ်ဳိး မက္တတ္ပါတယ္။ အရက္ေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ထဲက ဓာတ္ေတြ သိသိသာသာ ေျပာင္းလဲၿပီး ထူးဆန္းတဲ့ အိပ္မက္ေတြ မက္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္” လို႔ ပါေမာကၡဟြန္းက ရွင္းျပပါတယ္။ ငွက္ဖ်ားပိုး ကူးစက္ခံရခ်ိန္မွာလည္း ကိုယ္ခံစြမ္းအား စနစ္က ျပန္လည္ တြန္းလွန္ႏိုင္စြမ္းရွိဖို႔ လိုအပ္ၿပီး ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ အိပ္ေပ်ာ္မႈမရွိဘဲ အသိစိတ္ ရွိေနတတ္ပါတယ္။ ေသြးဆံုးခ်ိန္မွာလည္း သိသာထင္ရွားတဲ့ အိပ္မက္ေတြ မက္တတ္သလို ငွက္ဖ်ားကုသေဆး မက္ဖလိုကြင္းကို ေသာက္တာေၾကာင့္လည္း ဦးေႏွာက္ထဲက အဆီတိုင္းကိုလင္းဓာတ္ ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္ကာ သိသာထင္ရွားတဲ့ အိပ္မက္မ်ဳိး မက္တတ္ပါတယ္။

လိင္ကိစၥဆိုင္ရာ အိပ္မက္မ်ားမက္ျခင္း

ျဖစ္ႏိုင္ေသာ အေၾကာင္းမ်ား- ဖန္တီးႏိုင္စြမ္း ျမင့္မားျခင္း။

လိင္ကိစၥဆိုင္ရာ အိပ္မက္ေတြကို အသက္အရြယ္မေရြး မက္တတ္ေပမယ့္ အသက္ႀကီးလာေလေလ ပိုမက္လာေလေလ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အသက္ ၆၀ ေက်ာ္ အရြယ္ေတြမွာ အေတြ႕မ်ားပါတယ္။ အသက္ ၆၀၊ ၇၀ အရြယ္ေတြ အေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ လိင္မႈဘဝကို ငယ္ရြယ္ခ်ိန္လို ျပန္မရေတာ့ေပမယ့္ ဒီလို အိပ္မက္မက္တာက ဖန္တီးႏိုင္စြမ္း ျမင့္မားမႈနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတတ္ပါတယ္။ အၿငိမ္းစားယူၿပီးခ်ိန္မွာ ဝါသနာပါတဲ့ အလုပ္တစ္ခုခုကို လုပ္ေဆာင္ေနသူေတြ အေနနဲ႔ လိင္ကိစၥနဲ႔ စပ္လ်ဥ္းတဲ့ အိပ္မက္ မက္ႏိုင္ေျခ ျမင့္မားတတ္ပါတယ္။

ဇြန္ခိုင္ဦး (ေဆးဝါးတကၠသိုလ္)